De nadelen van het vaccin tegen baarmoederhalskanker

Het vaccin tegen baarmoederhalskanker wordt zwaar gepusht, zowel door de overheid als door dokters. Het vaccin beschermt meisjes tegen baarmoederhalskanker, een zeldzame maar relatief dodelijke vorm van kanker. Of dat wordt toch gezegd. Je hoort maar weinig over de risico's en de nadelen van het vaccin.

Onlangs nog stierf een 14-jarig meisje na het toedienen van het vaccin, drie anderen werden onwel. Onderzoek moet uitwijzen welke rol van het vaccin speelde in de dood van het meisje.

Tijd dus om de feiten over baarmoederhalskanker én het vaccin op een rijtje te zetten.

Oorzaak
Baarmoederhalskanker wordt meestal (70 tot 90 procent van de gevallen) veroorzaakt door twee varianten van het Human Papilloma Virus of HPV, namelijk HPV-16 en HPV-18. De bestaande vaccins beschermen voor 95 procent tegen die varianten.

Besmettelijk
HPV is een zeer besmettelijk virus dat wordt doorgegeven via de huid of seksueel contact. Een meerderheid van de seksueel actieve vrouwen (naar schatting 70 tot 90 procent) raakt ooit besmet met een vorm van HPV. De meeste varianten zijn echter onschadelijk, in welk geval het lichaam het virus overwint na 6 tot 18 maanden. Eens besmet, blijf je wel altijd drager van het virus.

Klein risico
Het risico dat je baarmoederhalskanker ontwikkelt, is klein. In België wordt elk jaar bij 800 vrouwen baarmoederhalskanker vastgesteld, 300 van hen (of bijna 40 procent) overlijden ook. Dat maakt baarmoederhalskanker de vijfde belangrijkste kanker bij vrouwen, na borstkanker, darmkanker, eileiderkanker en rectumkanker.
De farmasector geeft zelf toe dat een besmetting met een gevaarlijke variant van HPV 'erg klein is', zo'n 2 procent. Gezondheid.be meldt dat uiteindelijk 0,7 procent van alle actieve vrouwen zonder behandeling met baarmoederhalskanker te maken zal krijgen.

Niet slecht?
Klinkt niet slecht, zegt u? Het vaccin beschermt toch 95 procent van de tijd tegen 70 tot 90 procent van de kankers ¿ of zo'n 550 à 700 Belgische vrouwen per jaar hadden gered kunnen worden. Maar...

Nadeel 1: 'Vaccin'
Eigenlijk is 'vaccin' een slecht gekozen woord. Het geeft de illusie van waterdichte bescherming tegen besmetting met HPV én ontwikkeling van baarmoederhalskanker. Geen van beide is het geval. Het vaccin beschermt maar in 95 procent van de gevallen tegen besmetting met HPV en er bestaat hoegenaamd geen garantie dat het meisje (of de vrouw) nooit baarmoederhalskanker ontwikkelt, hetzij veroorzaakt door HPV, hetzij door iets anders. Aangezien 10 tot 30 procent van de baarmoederhalskankers door iets anders worden veroorzaakt, is er dus nog een groot risico aanwezig.

Nadeel 2: Niet levenslang
Op dit moment is nog niet duidelijk hoe lang het vaccin werkt. Op dit moment is men zeker dat het vaccin tot tien jaar na toediening werkt. Let wel: regelmatige uitstrijkjes blijven noodzakelijk, ondanks de toediening van het vaccin.

Nadeel 3: Kostprijs
Ook kost het vaccin héél wat geld. Geld dat nu integraal door de overheid wordt opgehoest als je jonger bent dan 18. Eén vaccin kost 412 euro, een uitstrijkje 19 euro. Op dit moment is het heersende idee dat geld er niet toe doet als er levens worden gered.

Goedkopere oplossing
Maar wat als blijkt dat het uitstrijkje, 20 keer goedkoper, evenveel of zelfs méér kankers zou kunnen voorkomen dan het vaccin? Want dat is wel degelijk het geval: het uitstrijkje kan immers niet alleen kankers opsporen veroorzaakt door HPV maar ook door andere oorzaken.
"Regelmatige uitstrijkjes, die aandachtig worden onderzocht, kunnen 90 procent van de kankers voorkomen of in een vroeg stadium worden ontdekt. Deze vorm van kanker ontwikkelt zich heel traag en op basis van prekankerletsels", staat te lezen op gezondheid.be.
Nu al worden elk jaar 1400 vrouwen gered van baarmoederhalskanker door een regelmatig uitstrijkje. Dat gebeurt best om de 3 jaar vanaf de 25ste verjaardag bij de huisarts of gynaecoloog.

Enkel tieners of alle vrouwen?
Met het geld dat naar het vaccin (en de farmasector) gaat om tienermeisjes te beschermen (zo'n half miljoen), kunnen ongeveer alle Belgische vrouwen (zo'n 5 miljoen) twee keer uitstrijkje laten nemen. Aangezien uitstrijkjes ook na toediening van het vaccin nodig blijven, wordt er geen geld bespaard door het vaccin toe te dienen, integendeel.

Gezonde levensstijl
Ook een gezonde levensstijl kan de kanker helpen voorkomen. Roken bijvoorbeeld geeft HPV twee keer zoveel kans zich te ontwikkelen. Dat komt omdat stoffen in de sigarettenrook de cellen in de baarmoederhals die infecties afweren verzwakken. Het goede nieuws is dat deze cellen zich gemakkelijk herstellen eens je stopt met roken.

Ook vrouwen met een zwak immuunsysteem, hetzij door slechte voedingsgewoontes, hetzij door ziektes (hiv of aids) of medicatie die het immuunsysteem verzwakken (bv bij een orgaantransplantatie) hebben meer kans op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker.

Bewustzijn
Dat er elk jaar nog 300 vrouwen sterven aan baarmoederhalskanker is eerder toe te schrijven aan het onregelmatig of gewoonweg niet afnemen van uitstrijkjes bij veel vrouwen. Vooral vrouwen uit zwakkere sociale milieus vermijden dit soort onderzoeken, waardoor de kanker te laat wordt opgespoord en behandeling te laat komt.

De beste methode
Investeren om vrouwen het belang van een uitstrijkje te doen inzien en deze regelmatig af te nemen (al dan niet verplicht), lijkt dan ook de beste optie: voor alle Belgische vrouwen én voor de portemonnee van de regering. (edp)